محکومیت یک نویسنده به خاطر محبوبیت! - پسرک کامپیوتری

به گزارش خبرنگاران، یکشنبه (سوم مرداد برابر با 24 جولای) سالگرد تولد 204 سالگی الکساندر دومای پدر رمان نویس برجسته فرانسوی است. به همین مناسبت نقدی را که ایندیپندنت درباره شاهکار عمر او سه تفنگدار منتشر نموده است می خوانیم.

الکساندر دوما سوژه جذابی است. بهترین رمان هایش از اولین چاپ تا الان در دست انتشار هستند. سه تفنگدار و کنت مونت کریستو در میان آثار ادبی هستند که دائما مورد اقتباس سینمایی و تلویزیونی قرار می گیرند. با این حال محبوبیت ادبی دوما کمی متزلزل است. در فرانسه کتاب های استاندارد تاریخ ادبیات، کم و بیش او را نادیده گرفته اند. این روند توسط گوستاو لانسون (1895) که در یک جمله تکلیف ادبیات دوما را تعیین کرد، پایه گذاری شد؛ لانسون گفت: دوما کل حوزه رمان تاریخی را به دست گرفته و راستا آن را به خاطر سرگرمی توده ها به بیرون از ادبیات و هنر منحرف نموده است.

در واقع، محبوبیت دوما علیه او قد علم نموده است. اما این تمام داستان نیست. با جلوتر رفتن قرن نوزدهم، دوما به خاطر هنر و جست وجویش برای رسیدن به نقطه کمال، کمتر و کمتر با تصویر یک چهره ادبی تطابق پیدا می کرد.

ابزار او کلمات بودند و او با میلیون ها واژه، آثاری را در قالب رمان، نمایشنامه، داستان کوتاه، روزنامه نگاری، سفرنامه، خاطره نویسی، آثار تاریخی و حتی کتاب های آشپزی خلق می کرد. بدتر از همه این بود که او همکارانی در نگارش این آثار داشت و ما نمی توانیم مطمئن باشیم چقدر از سه تفنگدار توسط خود دوما و چه میزان از آن به قلم دستیار محبوب او آگوست ماکت به نگارش درآمده است.

جورج سینتزبری منتقد تاثیرگذار انگلیسی در کتاب تاریخ رمان فرانسوی خود (1919)، اتهامات دوما را این گونه خلاصه نموده است: ماندگاری، کپی برداری، همکاری در نگارش و یک سرگرمی سخیف بودن، بدون داشتن هیچ ویژگی ادبی.

هیچ یک از این ها روی فروش دوما تاثیر نگذاشت، اما روی دریافت ها از آثار او اثرگذار بود. او در مجموعه نویسنده های داستان های ماجراجویانه قرار می گرفت. در عین حال با توجه به بعضی مضامین عنوان شده در داستان هایش، نمی شد او را به عنوان یک نویسنده کودک هم دانست.

تعریف دوما به عنوان نویسنده ماجراهای سطحی، برای مترجمان قرن نوزدهمی آثار او هم راضی کننده بود. چون آن ها بخش های زیادی را که به نظرشان سد راه روایت شده بودند، حذف می کردند. این در خصوص سه تفنگدار خیلی مهم نیست اما لاله سیاه را به کتاب دیگری تبدیل کرد، کتابی که دوما در آن بیشتر به فرهنگ و تاریخ هلند پرداخته بود. جدا از حذفیات بخش های خارج از حیطه اخلاق، مترجمان ویکتوریایی باعث شدند کار سنگین دوما در حوزه زبانی بخش زیادی از لفاظی های طنزش را از دست بدهد.

اگر می خواهید عمق فاجعه را درک کنید، ترجمه مدرنی از کارهای دوما را بخوانید و با نگاهی به سه تفنگدار این کار را آغاز کنید.

دوما که پسر یک ژنرال در ارتش انقلابی بود، زمانی که ناپلئون در واترلو مغلوب شد، تنها 13 سال داشت. او جوانی اش را در زمان بازگشت خاندان بوربن ها به سلطنت فرانسه سپری کرد و به نسلی تعلق داشت که مردان جوانش حس می کردند هیجان انقلاب و امپراطوری را از دست داده اند.

به همین دلیل است که او به طور ویژه ای عاشق قرن هفدهم بود، دورانی که رمان های او و دنباله های آن ها در آن رخ می دهد. دوما آن عصر را دوران آزادی، شور و ماجراجویی می دانست. لذت بردن نمایان خود دوما است که دلیل محبوبیت ماندگار این کار را شرح می دهد، نه تاثیراتی که بر عامه مردم گذاشته شده است.

الکساندر دوما، رمان نویس و نمایشنامه نویس فرانسوی متولد 24 جولای 1802 میلادی بود. این نویسنده که لقب سلطان پاریس را در اختیار داشت، به خاطر رمان های ماجراجویانه متعدد یکی از مشهورترین نویسندگان فرانسه به شمار می رود.

بسیاری از رمان های او از قبیل کنت مونت کریستو، سه تفنگدار، بیست سال بعد و ویکنت دوبراژلون رمان هایی دنباله دار و سریالی هستند. او علاوه بر رمان نویسی، مقاله نویس، نمایش نامه نویس و خبرنگار بود.

الکساندر دوما را با رمان تاریخی اش سه تفنگدار می شناسند، اما این نویسنده فرانسوی در دوران نویسندگی بیش از 250 کتاب تالیف و منتشر کرد. او جزو یکی از معدود نویسندگان فرانسوی و اروپایی است که توانست با خلق فضاهای کلاسیک که به نوعی تاریخ کشورش را بازگو می کردند و نیز توصیف دقیق صحنه های داستانی، بعضی از فیلمسازان را تسلیم کند تا مغلوب داستان ها و رمان هایش شوند و آن ها را با جادوی تصویر به مردم جهان نشان دهند.

دوما را به واسطه احیای رمان تاریخی در فرانسه می ستایند، هرچند که درباره قابلیت های نویسندگی اش همیشه بحث بوده است. وی معروف ترین کتاب هایش یعنی سه تفنگدار و کنت مونت کریستو را در طول دو سال نوشت که طرح اولیه آن ها با هدایت استاد تاریخش، آگوست ماکوت بوده است.

الکساندر دوما همانند قهرمان داستان هایش، زندگی پرماجرایی داشت. او روستازاده ای بود که پدرش از افسران ارتش ناپلئون بود. در انقلاب فرانسه شرکت کرد و پس از ابتلا به وبا در سال 1832 و رفتن به ایتالیا برای درمان توانست با ثروتی که از فروش کتاب ها و آثارش نصیبش شده بود، در حومه پاریس قصه ای به نام مونت کریستو را طرح ریزی کند.

او هم تقریبا همانند بسیاری دیگر از نویسندگان اروپایی بسیار خوشگذران بود، به طوری که در سال 1851 از دست طلبکارانش ناچار به فرار شد و سپس دوباره به ایتالیا رفت و در آن جا به حمایت از گاریبالدی و جریان استقلال طلبانه ایتالیا پرداخت.

فرانسه نویسندگان برجسته زیادی را به خود دیده است، اما گستره خوانندگان هیچ یک از آن ها به الکساندر دوما نمی رسد. او از پیشگامان مکتب رمانتیسیسم بود و گاهی رگه هایی از مکتب رئالیسم نیز در نوشته هایش یافت می گردد. او بیش از 300 عنوان کتاب دارد که از نشانه های پرکار بودنش است. کتاب های او تقریبا به تمام زبان های زنده جهان ترجمه شده و تاکنون بیش از 200 فیلم از کتاب هایش ساخته شده است.

محل زندگی این نویسنده در کاخ مونت کریستو در حومه پاریس، اکنون پذیرای مسافران و علاقه مندانش است. همچنین در سال 1970 یکی از ایستگاه های مترو پاریس برای بزرگداشت او به نام ایستگاه الکساندر دوما نام گذاری شد. در سال 2002 میلادی، دولت فرانسه به مناسبت دویستمین سالگرد تولد الکساندر دوما، بقایای جسد او را در عمارت پانتئون پاریس محل دفن مفاخر ملی فرانسه جای داد.

دومای پدر در حالی که 68 سال از بهار زندگی اش می گذشت، نقاب در خاک کشید. پسرش الکساندر دوما فیز هم که به کار نوشتن مشغول شد، به عنوان معلم اخلاق هیچ گاه شیوه زندگی پدرش را تایید نکرد.

گردنبند ملکه، آنتونی، برج نسل، ژوزف بالسامو، چگونه نمایشنامه نویس شدم، ملکه مارگو و خانم مونسورو از دیگر آثار این نویسنده فرانسوی هستند.