ناگفته های جشنواره تئاتر دانشگاهی به روایت دبیر - پسرک کامپیوتری

به گزارش گروه فرهنگی خبرنگاران، امین مختاری دبیر بیست و دومین جشنواره بین المللی تئاتر دانشگاهی ایران، پنج ماه پس از سرانجام جشنواره طی یادداشتی در رابطه با ویژگی ها و نکات گفته نشده دوره بیست و دوم جشنواره، شرحی را ارائه داده است.

در یادداشت امین مختاری آمده است:

سیستم مالی جشنواره

پرداختی های جشنواره تئاتر دانشگاهی در چند دوره اخیر از صفر تا صد مستقیما توسط وزارت علوم صورت گرفته است. به این معنا که هر پرداختی به هر شخصی و با هر مبلغی - مثلا پنجاه هزار تومان- با ارسال درخواست دبیرخانه به وزارت علوم و ارائه گزارش عملکرد مربوطه و اطلاعات حساب به عنوان بخشی که وظیفه دبیرخانه است، صورت می پذیرد. سپس وزارت علوم در ابتدا آن را مورد آنالیز و با طرح مالی اولیه مطابقت می دهد و در صورتی که طبق پیش بینی ها صورت گرفته باشد، با آن مورد موافقت نموده و بالاخره فرآیند پرداختی که حداقل یک ماه زمان می برد، شروع می شود.

از مراحل عجیب این فرآیند؛ یکی کاهش سلیقه ای مبلغ پرداختی توسط وزارت علوم است که در اکثر مطلق موارد پرداختی اتفاق می افتد و دیگری میزان مالیات ده درصدی است که از همه موارد کسر می شود؛ حتی از یاری هزینه حداقلی یه گروه دانشجویی بعد از یک سال زحمت و کوشش و از عددی که ممکن است پول چای و بیسکویت گروه را هم به سختی تامین کند!

البته در سال های گذشته و تا دوره قبل یعنی دوره بیست و یکم، مبلغی به عنوان تن خواه برای هزینه های خُرد اجرایی به جشنواره داده می شد که جشنواره بیست و دوم از آن نیز محروم بود. به این معنا که همه هزینه های خرد هم توسط دبیرخانه و با پول شخصی اعضای دبیرخانه انجام می شد و سپس فاکتور ها و گزارش مالی به وزارت خانه تحویل داده می شد که شاید بعد از هرچندماه تسویه ای صورت پذیرد. پرواضح است که این فرآیند در شرایط سخت مالی مانند این دوره، با گیر و دار بیشتری پیش برود. البته دبیرخانه از شکل کلی انجام تمامی پرداخت ها توسط وزارت خانه به دلیل نظارت و شفافیت و معاف بودن دبیرخانه از مسئولیت های مالی و پرداختی، استقبال نموده است، اما عدم تخصیص تن خواه یکی از بزرگترین مسائل جشنواره ما بود. مسئله ای که حداقل تا دوره قبل از ما کمتر با آن روبرو بودند و مواردی به عنوان تن خواه جهت انجام امور اجرایی جاری خود دریافت نموده بودند.

چند ویژگی مهم جشنواره بیست و دوم

طرح مالی جشنواره بیست و دوم بعد از چندبار اصلاحیه، در نهایت چیزی نزدیک به دوره قبل جشنواره تئاتر دانشگاهی بود. آن هم در سالی که همه هزینه های اجرایی چندین برابر و مدت زمان فعالیت دبیرخانه حدود 8 ماه و بیش از 2 برابر دوره قبل بود!

این کنترل هزینه ها به چند شکل محقق شد. اول از همه کاهش حقوق ستاد دبیرخانه جشنواره نسبت به 2 دوره قبل بود. اعضای ستاد اجرایی جشنواره ضمن 2 برابر شدن زمان فعالیت در دبیرخانه، در نهایت مبلغ دریافتی مساوی و یا کمتر از 2 دوره قبل جشنواره داشتند؛ مبلغی که هنوز بخش اصلی آن باقی مانده است. آن هم برای دانشجویانی که برای راحتی سایر دانشجویان فعالیت نموده اند و اکثرا از ادامه فعالیت های هنری خود در برهه زمانی جشنواره بازمانده اند. دوم کنترل هزینه های بخش بین الملل جشنواره بود. بخشی که علی رغم بی رمقی که با خود یدک می کشید، هزینه های بسیاری را بر دوش جشنواره گذاشته بود؛ از بلیت اساتید و گروه ها گرفته تا دستمزد گروه های اجرایی و هزینه هایی جدی مانند دستمزد های ارزی که شاید تنها محلی که وزارت علوم امکان نظارت کافی را هم نداشت، در همین مورد بوده است، اما جشنواره بیست و دوم علی رغم داشتن 10 اجرای مشارکتی و غیرمشارکتی در بخش بین الملل و 25 مهمان خارجی از کشور های فرانسه، ترکیه، سوییس، سریلانکا و گرجستان بدون هیچ گونه پرداخت هزینه ای به عنوان دستمزد، تنها بلیت 6 استاد ورکشاپ را از میان 25 مهمان خارجی پرداخت کرد.

این مهم به واسطه رایزنی های تیم بین الملل و همه دوستان و همراهان جشنواره محقق شد آن هم در حالی که 117 ساعت ورکشاپ با اساتید خارجی صورت پذیرفت و 2 مورد آن منتج به اجرا شد که با دانشجویان شهرستان های کرمان و کاشان بود. دانشجویانی که در 2 گروه مجزا و با 2 استاد خارجی یکبار در اسفند 97 به مدت 7 تا 10 روز در شهر خود آموزش دیدند و بار دیگر طی 15 روز در زمان جشنواره و در تهران آموزش خود را تکمیل نموده و به اجرا رساندند.

اندک هزینه های بخش بین الملل، صرف میزبانی و حضور دانشجویان شهرستان در تهران شد و هزینه ها و دستمزد های مهمانان خارجی به وسیله دانشگاه های مبدا گروه ها، وزارت خانه های فرهنگ کشور مبدا و یا حتی اشخاص حقیقی تقبل شد. یعنی درست در زمانی که وزارت علوم بر اساس تجربه های ناموفق قبلی و در شرایط سخت فعلی قصد بر کمرنگ تر کردن بخش بین الملل جشنواره داشت، بخش بین الملل با حضوری پررنگ تر، ایده های جدید و موضوع هزینه برای دانشجویان داخل، برگزار گردید.

به تاخیر انداختن جشنواره چند روز مانده به شروع.

اما بخش بین الملل تنها اعلام موضع و اصرار وزارت علوم به جشنواره نبود! درست چند روز مانده به شروع جشنواره و در زمانی که ستاد اجرایی در اوج فعالیت های خود به سر می برد تا برای برگزاری جشنواره آماده شود، وزارت علوم به من اعلام نمود که به دلیل عدم وجود بودجه، جشنواره باید چندماه عقب بیفتد! چنین چیزی به هیچ طریقی ممکن نبود به 2 دلیل واضح که یکی تمرین و زمان آمادگی گروه ها جهت اجرا بود و دیگری زمانی بود که سالن ها به جشنواره اختصاص داده بودند.

در برابر انتخابی قرار گرفته بودم که می دانستم یا باید به هر طریقی جشنواره را برگزار کرد و یا به احتمال زیاد جشنواره بیست و دوم به کلی برگزار نمی شد. با اینکه می دانستیم چه تبعاتی را پیش رو خواهیم داشت، انتخاب کردیم که برگزار کنیم. البته وزارت علوم اندک مبلغی را در روز های سرانجامی منتهی به جشنواره به ما رساند، اما آن مبلغ و سایر درآمد های جشنواره روی هم به سختی می توانست هزینه بلیت آن 6 استاد خارجی جشنواره را تامین کند! به هر شکلی که بود با یاری تک به تک اعضای دبیرخانه جشنواره و دوستان همیشگی خارج از دبیرخانه، جشنواره برگزار گردید؛ جشنواره ای که با مدیریت درست ستاد و با دست خالی و مسائل پرتعداد به سرانجام رسید و در سرانجام دکور صحنه اختتامیه خود نماد کوچکی بود از کل آنچه که روی داده بود.

دیده شدن و اجرای عموم؛ دستاورد اصلی جشنواره

بعد از 5 ماه تصمیم به گفتن مواردی گرفتم که تاکنون به شکل رسمی در جایی بیان ننموده بودم. به نظرم آمد ضروری است بعضی بیشتر درباره آنچه که بر ما گذشته بدانند، به خصوص دانشجویانی که تا ایستگاه سرانجامی جشنواره را همراهی کردند. مسلما انتظاراتی که دانشجویان نسبت به پرداخت های انجام نشده یا کاسته شده توسط دبیرخانه و وزارت علوم دارند، به جاست و این حق برای هرکسی وجود دارد که مطالباتش را به شیوه مورد نظرش طرح و پیگیری کند، اما تصور می کردم و انتظار داشتم که دانشجویان کمی انصاف را نسبت به اعضای دبیرخانه ای که در تمام مراحل جشنواره تمام قد پشتیبان دانشجویان بوده و از انجام هیچ چیز برای آن ها دریغ ننموده، رعایت نمایند. اعضایی که هنوز جوابگوی تمام دانشجویان و اساتید هستند درحالی که خود مطالبات شان را از وزارت علوم دریافت ننموده اند و با این تفاوت که این مدت هم برای سایرین کار کردند و نه برای هنر خودشان.

باید کمی مراقب بود تا به دور از جو و شنیده ها، بر اساس واقعیت های بدیهی رفتار کرد و نشانه ها را به سمت درست گرفت تا دلخوشی که تنها و مهم ترین داشته ای است که از جشنواره بیست و دوم و بعد از یکسال فعالیت تمام وقت برای ما باقی مانده، از بین نرود. به امید اینکه در ادامه آثار اجرا شده تاکنون، سایر آثار جشنواره نیز به اجرای عموم که مهم ترین ویژگی و دستاورد جشنواره تئاتر دانشگاهی است، برسند. دبیرخانه نیز همچون قبل که طبق برنامه ریزی در این راستا فعالیت و مذاکره نموده، همچنان کوشش خود را ادامه خواهد داد.

یادمان باشد این جشنواره در طول تاریخچه پربارش از تنگنا های بسیاری عبور نموده تا به دست ما رسیده است. جشنواره ای که رسالت اصلی اش حفظ جریان تئاتر دانشگاهی بوده و سال هاست به عنوان تنها مأمن دانشجویان عرصه تئاتر شناخته می شود. رسالتی که قبل از هرچیز امکان کار کردن و دیده شدن و اجرای عموم استعداد های نخبه را فراهم می نماید و همواره با حداقل ها کار نموده تا امکان تنفس خود را از دست ندهد.

دانشجویان نیز به همین دلیل در جشنواره شرکت می نمایند وگرنه هیچ گروهی برای یاری هزینه یک میلیون تومانی کار فراوری نمی نماید. البته که این اعداد ناچیز حق و حقوق مسلم گروه هاست و باید به دست صاحبان آن برسد، اما شایسته نیست به این دلایل اصل رویداد تئاتر دانشگاهی زیر سوال برود. باید در برهه های سخت و حساس از جشنواره بیشتر مراقبت کرد و جدا از انتخاب زمان درست درباره پرداختن به آنچه ذات تئاتر است و یا باید باشد؛ تن به بازی بعضی نسپارد.