پلتفرم 6 جانبه، خوابی که اردوغان و علی اف برای ترانزیت ایران دیدند - پسرک کامپیوتری

خبرگزاری آناتولی ترکیه در همین خصوص از زبان اردوغان نوشت: از یک پلتفرم شش جانبه متشکل از ترکیه، آذربایجان، روسیه، ارمنستان، گرجستان و ایران بحث کردیم. دیگر می خواهیم با این پلتفرم منطقه را به یک منطقه صلح و آرامش تبدیل کنیم. ما (اردوغان و علی اف) آماده فداکاری در این پلتفرم 6 جانبه هستیم. آقای پوتین هم همینطور، با اقدامات اجرا شده در این زمینه، منطقه به یک منطقه صلح تبدیل خواهد شد.

رئیس جمهور ترکیه تاکید نمود: هر کسی که تمایل یاری به موقعیت نو در منطقه را دارد، باید سیاست نفرت انگیز و تحریک آمیز را کنار بگذارد و به صلح و همکاری روی دهد. وقتی چنین احتمالی پیش می آید، ما هم آماده ایم برای عادی سازی روابط خود با ارمنستان آنچه ضروری است را انجام دهیم.

کریدور زنگزور؛ هم پوشانی با کریدورهای ایران

اردوغان در مورد کریدور زنگزور جنوبی هم با اشاره به حمایت ترکیه از پروژه ساخت کریدور زنگزور جنوبی که به وسیله آذربایجان اجرا می گردد، اضافه کرد: با اجرای این پروژه، کریدور مشترک نوی از شرق تا غرب افتتاح خواهد شد. این بسیار مهم است.

بنا به نوشته خبرگزاری آناتولی، الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان هم درباره کریدور زنگزور جنوبی در این نشست خبری مشترک گفت: در موضوع کریدور زنگزور که ترکیه و آذربایجان را به وسیله راه آهن و زمینی به هم متصل می نماید تنها به حرف اکتفا نمی کنیم بلکه در عمل آن را اجرا می کنیم.

در انتها این نشست خبری، اردوغان و علی اف رؤسای جمهوری ترکیه و آذربایجان بیانیه شوشا را امضا کردند.

در بیانیه شوشا بر افتتاح کریدور زنگزور که ترکیه و آذربایجان را به یکدیگر متصل می نماید و بعلاوه خط آهن نخجوان-قارص که سهم مهمی در تحکیم روابط دو کشور خواهد داشت، تأکید شده است.

لازم به ذکر است کریدور زنگزور قرار است خاک جمهور خودمختار نخجوان که تحت الحمایه جمهوری آذربایجان است را به وسیله خاک ارمنستان به آذربایجان متصل کند؛ این کریدور در بند 8 توافق نامه صلح ارمنستان-آذربایجان که روسیه و ترکیه برای اتمام جنگ ارمنستان و آذربایجان تهیه نموده بودند، آمده است؛ تا پیش از این ساکنان نخجوان برای تردد به آذربایجان چاره ای جز عبور از خاک ایران (انتهاه مرزی نوردوز) نداشتند.

اهمیت قاپیدن موقعیت ترانزیتی قفقاز از دست ایران برای ترکیه

اگرچه اظهار نظر اردوغان درباره پلتفرم 6 جانبه ایران، ترکیه، آذربایجان، گرجستان، روسیه و ارمنستان مبنی بر توسعه همکاری های حمل و نقلی و ترانزیتی برای تقویت تجارت کالا در منطقه قفقاز، برای اولین بار نیست که مطرح می گردد، اما به نظر می رسد پشت پرده این کوشش اردوغان برای اجرای پلتفرم مذکور، حذف بخش مهمی از راستا خاک ایران برای عبور کالاهای شرق آسیا به اروپا باشد.

کریدور باکو-تفلیس-قارص رقیب کریدورهای ایران می گردد؟

کریدور ریلی 826 کیلومتری باکو-تفلیس-قارص که 10 آبان 1396 با حضور رؤسای جمهور آذربایجان و ترکیه و نخست وزیران گرجستان، قزاقستان و ازبکستان به بهره برداری رسید، دو مرکز آذربایجان و گرجستان و بعلاوه شهر مهم قارص در شمال شرقی ترکیه را به یکدیگر متصل می نماید.

احداث آن 9 سال زمان و 600 میلیون دلار هزینه بُرد. هدف از اجرای این پروژه، دور زدن ارمنستان بود و علت طولانی شدن ساخت آن هم، عدم اعطای هیچ یکی از دولت ها و بانک های اروپایی و غربی به علت لابی قوی ارمنستان بود؛ اما توانسته در کمتر از 4 سالی که از افتتاح آن می گذرد، اعتبار و صندلی خوبی میان صاحبان کالا در اروپا و شرق آسیا بیاید؛ به خصوص که کشورهای شرق دریای خزر را به علت تقویت بنادر ترکمن باشی و اکتائو (ترکمنستان و قزاقستان) برای ارتباط با بندر باکو، از بن بست خارج کند.

کریدوری که کوشش زیادی دارد تا به علت آنکه از شهر قارص در ترکیه با ریل مستقیماً به اروپا متصل است، راستا ترانزیتی کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب ایران را از سکه بیندازد و در این راستا از دادن امتیازهای گسترده به صاحبان کالا از سوی کشورهای آذربایجان، گرجستان و ترکیه إبایی ندارد.

اردوغان رئیس جمهور ترکیه در مراسم بهره برداری از کریدور باکو-تفلیس-قارص بیان کرد: با بهره برداری از این طرح، امکان اتصال مستقیم لندن به پکن فراهم شده است!

گفته می گردد حجم مبادلات تجاری منطقه قفقاز با بهره برداری از این خط آهن سالانه به یک و نیم میلیون نفر مسافر و 17 میلیون تُن بار خواهد رسید.

بعلاوه ادعا شده که با راه اندازی قطارهای سریع السیر، زمان حمل کالا از چین به اروپا، از 45 روز به 15 روز کاهش خواهد یافت.

برآوردهای اولیه این است که این خط آهن در طول 5 تا 6 سال آینده (2027 میلادی) به ظرفیت 5 میلیون مسافر و جهانگرد در سال و هم 50 میلیون تُن بار در سال می رسد و برای این سه کشور عایدیی در حدود 10 میلیارد دلار ایجاد خواهد نمود.

برای آنکه بزرگای رقم 10 میلیارد دلار به فکر تقریب گردد، باید گفت که حجم تجارت دو غول مالی جنوب آسیا و شرق اروپا یعنی هند و روسیه سالانه 11 میلیارد دلار و عایدی سال 1398 ایران از فروش نفت خام، کمتر از 8 میلیارد دلار بود.

عایدی عجیب و اعتباری که ترکیه صرفاً با ایستگاه راه آهن قارص کسب کرد!

خبرگزاری آناتولی ترکیه می گوید بر اساس تفاهمی که این کشور با کشورهای آسیای میانه و قفقاز به دست آورده از 21 ماه می 2021 (اول خرداد سال جاری) تمامی امور ترخیص گمرکی کالاهای عبوری از خط آهن باکو-تفلیس-قارص و همه قطارهایی که به وسیله گرجستان از آسیای میانه آمده و باز می گردند در مرکز لجستیک قارص انجام خواهد شد!

این خبرگزاری می نویسد: هیچ گونه ترخیص کالا از ترمینال قارص انجام نمی گردد و مراحل ترخیص کالا چه برای قطارهایی که از آسیای میانه می آیند و چه قطارهایی که از غرب به آسیای میانه می فرایند در مرکز لجستیک قارص انجام می گردد.

یک مقام ارشد دولت ترکیه هم از تردد 900 قطار و یک میلیون تن بار از کریدور ریلی باکو-تفلیس-قارص از زمان افتتاح تا کنون خبر داده است. ولی هیچ مسافری تا کنون از آن رد نشده است؛ به نظر می رسد این کریدور نتوانسته هنوز به اهدافی که برای آن پیش بینی شده بود، دست یابد.

پیش از این هم بسیاری از کارشناسان اگرچه هشدار داده بودند که این کریدور می تواند رقیبی برای ما باشد، اما در صورتی که ایران زیرساخت های ریلی و جاده ای خود را تکمیل و تعرفه های راهداری، راه آهن و گمرک را تعدیل و اصلاح کند، باز هم برترین گزینه برای ترانزیت کالا از شرق به غرب، ایران خواهد بود.

راه آهن ایران به ایستگاه قارص متصل می گردد؟

بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه راه آهن ایران به ترکیه از راستا ایستگاه وان ترکیه متصل است که به دریاچه وان رسیده و برای عبور به غرب این دریاچه و سپس اروپا، لاجرم باید از حمل و نقل ترکیبی استفاده کرد و بعلاوه از آنجایی که فاصله مرزی ایران با شهر قارص، چندان زیاد نیست، می بایست برای آنکه شبکه ریلی ایران برای کالاهای شرق به غرب، مالی گردد، به شبکه ریلی ترکیه از ایستگاه قارص متصل گردد.

امین ترفع مدیرکل دفتر تجاری سازی و امور تشکل های وزارت راه و شهرسازی در گفت وگو با خبرنگاران درباره کریدور زنگزور و پلتفرم 6 جانبه مورد نظر اردوغان و علی اف اظهار کرد: موضوع مورد نظر ترکیه هم از نظر سیاسی و هم مالی بسیار پیچیده است؛ هنوز این منطقه، منطقه جنگی است و سایه امنیتی بر سر آن وجود دارد؛ لذا فعلاً نمی تواند در کوتاه مدت نظر قطعی درباره منطقه مورد مناقشه در قره باغ داد؛ اما آنچه آشکار است این است که همه 6 کشور بر امن شدن این منطقه تأکید دارند؛ در صورتی که امنیت بر این منطقه حاکم گردد، تجارت و اقتصاد در آن ایجاد خواهد شد؛ ولی در صورت تداوم ناامنی، همه این تفاهم ها در خلاف جهت آن رخ خواهند داد.

وی اضافه کرد: پلتفرم 6 جانبه این رویکرد را دنبال می نماید که منطقه باید امن شهد و امن باقی بماند تا در هنگام توسعه، هر 6 کشور به هم یاری نمایند.

ترفع درباره کریدور زنگزور گفت: این کریدور یک کریدور شرقی-غربی است که نخجوان را به جمهوری آذربایجان متصل می نماید؛ شاید ارمنستان و آذربایجان برداشت مشترکی از ماده 8 توافق نامه صلح را که قرار است راستا ارتباطی به یکدیگر بدهند، ندارند؛ آذربایجان به این موضوع، نگاه کریدوری دارد و شاید ارمنی ها چنین نگاهی نداشته باشند.

وی اعلام کرد: تا زمان قطعی شدن توافق دو کشور آذربایجان و ارمنستان، آنچه مسلم است، راستا ایران همچنان کما فی السابق برترین راستا برای اتصال نخجوان به آذربایجان است؛ هم امنیت بالایی دارد، هم مالی است و هم کامیون های آذری بدون مشکل از این راستا تردد می نمایند. این راستا امکان قابت با راستا ایران ندارد.

کریدور باکو-تفلیس-قارص و تعامل آن با ایران

مدیرکل دفتر تجاری سازی و امور تشکل های وزارت راه و شهرسازی درباره کریدور باکو-تفلیس-قارص هم گفت: این کریدور عملاً به یکی از کریدورهای اتصال اروپا به آسیای میانه تحت اسم برنامه کَرِک ( CAREC Program) شده است که به آن جاده ابریشم آهنین (ریلی) هم می گویند؛ تا کنون بار ریلی هم از این راستا عبور نموده و قطار باری بزرگی از ترکیه به چین حرکت نموده است؛ این راستا ریلی هم اکنون هم زیر بار ترافیک است.

وی ادامه داد: کریدور باکو-تفلیس-قارص رقیب ترانزیت ایران از شرق به غرب است البته برای ما آنچه مهم است این است که باید ارتباطات حمل و نقلی ما با همه همسایه متصل باشد در حال حاضر با تعدادی از همسایگانمان اتصال جاده ای، ریلی، آبی و ترکیبی از اینها داریم که باید توسعه بیشتری یابند.

این مقام مسئول در معاونت حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی گفت: ما با ترکیه اتصال ریلی تا دریاچه وان داریم و شبکه ریلی دو کشور به هم متصل نیستند و ارتباطی ندارند برای اینکه دو شبکه ریلی به هم وصل شوند، ایران و ترکیه در شاخه جنوبی جاده ابریشم می توانند پیوسته ترین راستا ریلی جنوب جاده ابریشم را به هم متصل نمایند.

وی تأکید کرد: در صورتی که این دو شبکه ریلی به هم متصل شوند، هر قطار باری که از چین راه می افتد و از راستا ایران تردد کند، می تواند بدون اینکه قطار تخلیه و بارگیری مجدد بار و کالا در طول راستا داشته باشد، مستقیماً به اروپا برسد.

ترفع اظهار کرد: ایران و ترکیه در حال اجرا مطالعات این طرح هستند تا دو شبکه ریلی را به هم متصل نمایند با این حال قرار است خط نو از راه آهن تبریز-جلفا، منشعب و به چشمه ثریا (نقطه صفر مرزی ایران و ترکیه در شمالی ترین نقطه آذربایجان غربی) متصل گردد که در صورت اجرای این خط آهن، اتصال ریلی پیوسته ای را در شاخه جنوبی جاده ابریشم ایجاد خواهیم کرد.