بازی های بومی بهترین راه گذران اوقات در شرایط کرونایی - پسرک کامپیوتری

به گزارش خبرنگاران به نقل از مهر، یکی از عناصر ماندگار هر ملتی که رابطه ژرف و انکارناپذیری با نگاه فرهنگی آنها دارد، بازی ها و سرگرمی های سنتی و محلی است که از ژرفای تاریخ دراز دامن هر سرزمینی مجال بروز و ظهور یافته اند.

می توان گفت که این بازی های بومی، ابعاد لطیف تری از آداب، رسوم، ادبیات و هنر هر سرزمینی را باز می نمایانند که راه بروز بهتر خود را در شکل جذاب سرگرمی یافته اند.

استان قزوین نیز به واسطه تاریخ کهن خویش، نقش قابل توجهی در ظهور و پیدایش بازی های ریشه دار بومی در کشور دارد. این روزها که به خاطر بحران شیوع ویروس کرونا مجبور به خانه نشینی شده ایم، می توانیم از قدیمی ترها این بازی های سنتی را آموخته و از انجام آنها لذت ببریم.

بعضی بازی های محلی استان

یک کارشناس فرهنگ عامه الک دولک، خروس جنگی و بالا بلندی را از جمله بازی های سنتی مردم استان قزوین نام برد و گفت: الک دولک یا به قول لرها الک چو از آن دست بازی هایی است که هنوز در بیشتر نقاط استان رایج است و نسل امروز را به نسل دیروز پیوند می دهد.

علی خلج طایفه در شرح شیوه انجام این بازی، می گوید: در الک دولک شرکت نمایندگان به 2 دسته تقسیم می شوند که تیم شروع نماینده بازی، بر اساس قرعه کشی برگزیده می گردد. سرگروه دسته اول توسط چوبی عظیم به نام الک، چوبی کوچک به اسم دولک را به سمت دسته مقابل پرتاب نموده و الک را در کنار محل پرتاب می گذارد.

وی ادامه داد: بعد از این پرتاب، دسته رو به رو می کوشند که دولک را در هوا بگیرند که در این صورت، بازی به نفع آنها تمام می گردد و گروه ها جا به جا می شوند. در غیر این صورت، یک نفر از دسته دوم، دولک را برداشته و به سمتی پرتاب می نماید که سرگروه دسته اول تلاش می نماید، دولک را در هوا بزند.

خروس جنگی

این قزوین پژوه در شرح بازی خروس جنگی نیز گفت: ویژگی این بازی که در قزوین به نام خروس- خروس نیز معروف است، سادگی و پر هیجان بودن آن است که در آن، شرکت نمایندگان به 2 گروه تقسیم می شوند و یک نفر به اسم سالار را از میان خود انتخاب می نمایند که او افراد گروه را یک به یک به میدان می فرستد.

خلج طایفه با بیان اینکه این بازی پیوندی میان 2 مفهوم بزم و رزم است، اضافه نمود: افرادی که سالار به میدان می فرستند، به صورت دست به سینه وارد میدان شده و از طریق ضربه زدن با سینه یا دست و یا جا خالی دادن، تلاش می نمایند که حریف را از تعادل خارج نمایند تا او پایش را روی زمین بگذارد و یا از حالت دست به سینه (خروس جنگی) خارج گردد.

وی با ذکر اینکه بازی یادشده از جنبه های ورزشی هم دارای ارزش های مهمی است، توضیح داد: همچنین برنده باید از میانه میدان گذشته و خود را به محل استقرار تیم حریف برساند؛ به طوری که برنده پایانی گروهی است که بیشترین افراد را به محل استقرار حریف رسانده باشد.

اهمیت حفظ و توسعه بازی های بومی

یک پژوهشگر بازی های سنتی با یادآوری اینکه بازی های محلی در زمره میراث معنوی هر آب و خاکی شمرده می شوند، گفت: تاریخ نشان داده که این بازی ها، در ایجاد پایه های فرهنگی هر جامعه ای نقش اساسی داشته اند؛ به همین خاطر برای پیشرفت روحیه اجتماعی، نزدیک کردن انسان ها به هم و ایجاد حس افتخار به ریشه های فرهنگی جامعه، همگی موظف به حفظ و توسعه بازی های بومی هستیم.

غلامرضا محمد میری با بیان اینکه بازی های بومی، از اجزای یکپارچه و مهم فرهنگ مردم محسوب می شوند، اضافه نمود: امروزه ضرورت دارد همه ما با درک حساسیت روزافزون از میان رفتن بازی های قدیمی و سنتی، از هر گونه حرکتی که سبب احیا و ماندگاری این گونه بازی ها می گردد، استقبال کنیم.

تنوع اقوام استان؛ عامل ایجاد بازی های مختلف

این کارشناس فرهنگی یادآور شد: تنوع قومی و نژادی کم نظیر استان یکی از دلایل به وجود آمدن و ظهور انواع مختلف بازی های بومی است و نکته شایان توجه در این بین، پیوند میان جسم خاکی با روح تعالی خواه در شکل گیری بازی های سنتی است که خود امتیاز ویژه ای در قیاس با بازی ها و سرگرمی های نوظهور به حساب می آید.

وی با ذکر این نکته که بازی های نواحی مختلف استان از آداب، ادبیات، رسوم محلی و اسطوره های کهن الهام گرفته شده اند، اضافه نمود: به عبارت دیگر تمام این بازی ها، با تأثیر پذیری از وصف حماسه های هر منطقه، به تبلیغ کردن نیکی های انسان، گرامیداشت اخلاق و روح جوانمردی توجه شایسته ای دارند.

روش های ترویج بازی های سنتی

محمد میری، هدف اصلی از ترویج بازی های بومی و محلی را ارتقای همکاری در حوزه فعالیت بدنی، در راستای تقویت احترام، تفاهم و دوستی متقابل بین انسان ها، به ویژه بین نسل جوان دانست و مطرح کرد: نوشتن کتاب، مقاله های علمی و دانشگاهی با هدف صیانت از بازی ها و سرگرمی های سازنده اقوام مختلف استان، باعث آشنایی بیشتر هم استانی ها با تاریخچه غنی تفریح سالم و با ارزش مردمان این کهن دیار می گردد.

وی با امیدوارنماینده توصیف کردن ابتکار مسئولان و متولیان فرهنگی شهر قزوین برای رشد صندلی بازی های بومی استان نزد بچه ها، نوجوانان و جوانان، گفت: با توجه به افزایش و گسترش روزافزون کاربرد شبکه های اجتماعی، باید با هشیاری تمام، عکس ها و تصاویر جذاب این بازی ها را در این نوع شبکه ها منتشر کنیم.

ضرورت آشتی دوباره با بازی های سنتی

یک فعال فرهنگی با بیان اینکه بچه ها ما، با حصار تنگ بازی های دوران مدرن روبرو هستند، مطرح کرد: وحشت زایی، ترویج خشونت، فطرت ستیزی و خرد گریزی، از جمله آثار مخرب این قبیل بازی هاست که امیدواریم، خانواده های قزوینی با بازگشت دوباره به بازی های قدیمی، تا حدی با این هجمه فرهنگی مقابله نمایند.

سعید عاشقی با ذکر اینکه بازی و تفریحات بومی و محلی واجد ویژگی های همچون جوانمردی، چالاکی، خرد محوری و روح افزایی هستند، ادامه داد: نوجوانان و جوانان هم استانی نیز، به مدد آشتی دوباره با این تفریحات و بازگشتن مجدد به سوی بازی های سنتی، می توانند در سایه انجام دسته جمعی آنها، آرامش روانی خود را احیا و بازیابی نمایند.

با این همه این روزها که در خانه ماندن اجباری خطر اشاعه بیشتر بازی های رایانه ای و مجازی را میان نونهالان و نوجوانان بیشتر نموده، ضرورت بازگشت دوباره به بازی های سنتی و بومی که سرشار از ویژگی هایی برای پرورش هوش اجتماعی و خلاقیت بودند، بیش از گذشته احساس می گردد ضروری است در این خصوص نهادهای فرهنگی استان پیش قدم شده و به معرفی و ترویج بازی های کهن دیار مینودری بپردازند.

البته این روزها که باید تماس افراد کمتر گردد می توان بازی هایی را انتخاب کرد که ارتباط کمتری احتیاج دارد و می توان به صورت انفرادی یا با افراد کمتری که احتیاجی به تماس فیزیکی نباشد آن را اجرا و ساعات خوشی را برای خود و فرزندان مهیا کرد.