اختلاف نظر بر سر سهم اتوبوس ها در آلودگی هوای مرکز - پسرک کامپیوتری

چندی پیش مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران اعلام کرده بود که هر سال حدود 40 هزار نفر در کشور به دلیل مواجهه با غلظت آلایندگی ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در هوا جان خود را از دست می دهند که این تعداد تقریبا معادل 10 درصد کل موارد فوتی ها است. آلودگی هوا در تهران به کلافی سردرگم تبدیل شده و با وجود تصویب قانون هوای پاک همچنان مرکز نشینان هوای آلوده در بیشتر روزهای سال، هوای ناسالم تنفس می کنند.

البته در ایران برای کاهش آلودگی هوا قوانینی همچون قانون هوای پاک وجود دارد که این قانون در سال 96 به تصویب رسید. طبق قانون هوای پاک، سازمان حفاظت محیط زیست وظیفه نظارت و پایش بر عملکرد دستگاه ها را بر عهده دارد و براساس این قانون، 11 دستگاه اجرایی مسئولیت اصلی و 11 دستگاه اجرایی مسئولیت فرعی دارند. علی رغم تصویب این قانون آلودگی هوای کلانشهرها از جمله مرکز بیشتر شده است زیرا مسئولان می گویند این قانون از سوی دستگاه های اجرایی مربوطه، به درستی اجرا نمی شود. به اذعان مسئولان محیط زیست کشور نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، اسقاط خودروهای فرسوده دو بند مهم این قانون است که ناقص اجرا می شود. در این میان سهم آلایندگی وسایل نقلیه در آلودگی هوا بر کسی پوشیده نیست اما نکته ای که وجود دارد این است که معین نیست وسایل نقلیه تا چه میزان در آلودگی هوا سهیم هستند زیرا عددهای متفاوتی از سهم وسایل نقلیه به ویژه اتوبوس ها اعلام می شود. اخیرا محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران درباره سهم آلایندگی اتوبوس های شهر تهران گفته است که سهم ناوگان اتوبوسرانی در آلودگی هوای تهران کمتر از 2 درصد است چرا که نیمی از ناوگان اتوبوسرانی تهران گازسوز است.

او تاکید کرده است که بر اساس گزارش سیاهه انتشار که از سوی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران منتشر شده است، کل سهم ناوگان اتوبوسرانی تهران از انتشار آلاینده های مرکز 2 درصد است که این میزان با توجه به اینکه در حال حاضر نیمی از ناوگان گازسوز شده، به مراتب کمتر از 2 درصد است. اما زهره عبادتی، معاون اداره کل حفاظت محیط زیست استان گفته است: آلودگی هوای تهران به 2 بخش تقسیم می شود که 40 درصد آن منابع ساکن و 60 درصد آن منابع متحرک هستند، در این بین منابع متحرک حمل ونقل عمومی مانند اتوبوس ها و کامیون ها بالاترین سهم را دارد، یعنی اتوبوس شهری و کامیون ها به دلیل فرسودگی و نداشتن فیلتر جاذب دوده بالاترین سهم انتشار آلاینده ها در شهر تهران را دارند، که در شرایط اضطرار با توجه به آلودگی هوای تهران، شب ها تردد کامیون ها ممنوع است.

طبق سیاهه انتشار آلودگی هوا، وسایل نقلیه سهمی 80 درصدی از آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور دارند که سهم اتوبوس ها چیزی حدود 12 تا 18 درصد است. علی سلاجقه، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز تاکید کرده است که طبق بررسی های اجرا شده منشا 80 درصد آلودگی هوا در کلانشرهای کشور وسایل نقلیه متحرک است و فرسودگی و سوخت خودروها، 2 عامل اصلی آلاینده بودن وسایل نقلیه و آلودگی هوا است.

داریوش گل علیزاده، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست به پانا گفت: خودروها به عنوان منابع متحرک سهم 40 درصدی در انتشار آلودگی دارند این در حالی است که 10 درصد خودروهای تهران فرسوده اند و این هم امری طبیعی است چون دیگر خودروها از استاندارد خارج شده اند از این رو میزان آلایندگی آنها هم افزایش یافته است، این عدد تقریبا در همه کلانشهرها یکسان است.

به گفته وی، هر خودروی فرسوده 20 برابر یک خودروی استاندارد آلودگی ایجاد می کند.

معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: در تهران و کرج خودروها نقش بیشتری در انتشار آلاینده به ویژه از منظر ذرات معلق دارند، خودروهای دیزلی بیشترین سهم را دارند، در تهران سهم خودروها در انتشار ذرات معلق حدود 60 درصد است که در این میان سهم خودروهای دیزلی حدود 32 رصد است، خودروهای دیزلی که در ناوگان حمل و نقل استفاده می شوند شامل اتوبوس ها و کامیون ها نیز عموما سن بالایی دارند و فیلترهای جاذب دوده هم روی آنها نصب نشده است از این رو مدام در حال انتشار آلودگی هستند.

وی تاکید کرد: سال 96 قانون هوای پاک در کشور تصویب شد اما بندهای آن آنطور که باید اجرایی نشد چون بخش های زیادی از آن به بودجه نیاز داشت. بر این اساس موتورسیکلت های تهران بیش از 87 درصد کاربراتوری و فرسوده هستند که بر اساس قانون، پلیس باید مانع تردد آنها در سطح شهر شود، اما اجرا نمی شود که این دوگانگی بین معیشت و آلودگی هوا است.

معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: تکالیفی از قانون هوای پاک بر زمین مانده که این تکالیف در لحظه جواب نمی دهد، به عنوان مثال در بخش نوسازی حمل و نقل عمومی کاری است که باید طی سال ها انجام می شد تا اثر خود را برجای می گذاشت اما اجرا نشد. خیلی ها می پرسند که با داشتن قانون هوای پاک پس چرا همچنان آلودگی هوا داریم و حتی کاهش نمی یابد چون در این راستا اتفاقی نیفتاده است حتی منابع انتشار آلاینده ها نه تنها کم شده بلکه افزایش یافته است، چون خودروهای فرسوده از رده خارج نشدند و روز به روز هم بر تعداد خودروها، صنعت و جمعیت کلانشهری مانند تهران اضافه می شود و بر این اساس میزان مصرف انرژی و سوخت هم بیشتر می شود.

وی اضافه کرد: یکسری اقدامات مستمر مانند از رده خارج کردن خودروهای فرسوده است که باید به طور مداوم اجرا شوند تا برسیم به نقطه ای که خودروی فرسوده آنچنانی نداشته باشیم که آنهم به درستی اجرا نمی شود. سالها است که اسقاط خودرو نداریم برای همین ضمن اینکه تعداد خودروهای فرسوده دارد اضافه می شود سن فرسودگی خودرو هم در حال افزایش است که به میزان انتشار آلاینده ها نیز اضافه کرده می شود. علاوه بر این توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی یکی دیگر از راهکارها است که آن هم باید مداوم اجرا شود تا تاثیرشان را بر کاهش آلودگی هوا بگذارند.