شروع نبرد دیپلماتیک در شورای امنیت؛ ایران و غرب به کدام سو می فرایند؟ - پسرک کامپیوتری

از پروفایل اینستاگرام behrouz azand دیدن نمایید.

به گزارش خبرنگاران، روز چهارشنبه، مذاکرات و تبادل نظر های شورای امنیت درباره قطعنامه پیشنهادی آمریکا در مورد تمدید تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران آغاز شد. با آغاز این مذاکرات، قطعنامه آمریکا علیه ایران در دستور کار شورای امنیت نهاده شد؛ هر چند که هنوز تاریخ مشخصی برای رأی گیری اعضای شورای امنیت درباره آن معین نشده است.

طبق مفاد برجام، تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران باید در اواسط ماه اکتبر آینده (حدود چهار ماه دیگر) برطرف شوند. اما آمریکا به شدت با برطرف این تحریم ها مخالف است و برای تمدید نامحدود این تحریم ها کوشش می نماید. تحریم های تسلیحاتی، در مارس 2007 در قالب قطعنامه شماره 1747 علیه ایران اعمال و در سال 2010 طی قطعنامه 1929 تمدید شد. با امضای برجام در سال 2015، شورای امنیت قطعنامه 2231 را در تایید برجام صادر کرد. به موجب همین قطعنامه، تحریم های تسلیحاتی باید در اکتبر آینده برطرف شوند. اما دولت آمریکا، با ادعای اینکه برطرف این تحریم ها صلح و امنیت بین المللی را به خطر می اندازد، با برطرف این تحریم ها مخالفت می نماید. در همین رابطه، آمریکا قطعنامه ای تهیه و در شورای امنیت توزیع نموده است. خبرگزاری بلومبرگ، به نقل از دیپلمات ها، مدعی شده که این قطعنامه خواهان تمدید نامحدود تحریم های تسلیحاتی شده است. در این قطعنامه از همه کشور ها خواسته شده که از تامین، فروش و انتقال سلاح ها به ایران جلوگیری نمایند مگر اینکه کمیته ای از جانب شورای امنیت یک ماه قبل با این امر موافقت کند.

آمریکا قطعنامه خود را ذیل ماده 41 فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار داده است. طبق این ماده، شورای امنیت می تواند اقداماتی را انجام دهد که مستلزم استفاده از نیرو های مسلح برای اجرای قطعنامه های شورای امنیت نیست. همچنین، شورای امنیت می تواند از اعضای سازمان ملل بخواهد که این اقدامات را انجام دهند. توقف کلی یا جزئی روابط مالی، حمل و نقل ریلی، دریایی، هوایی، پستی و قطع روابط دیپلماتیک از جمله این اقدامات هستند.

تحریم های تسلیحاتی و مثلث اروپا، روسیه و چین

اگر قطعنامه آمریکا در شورای امنیت از سوی روسیه یا چین وتو گردد، آمریکا به گزینه فعال سازی مکانیسم ماشه توسل خواهد نمود. اما هنوز معلوم نیست که آمریکایی ها چگونه می خواهند از مکانیسمی استفاده نمایند که بعضی از اعضای برجام هیچ حقی برای آمریکا در استفاده از آن قائل نیستند. روسیه و چین می گویند آمریکا از برجام خارج شده و بنابراین، درخواست آن برای فعال سازی مکانیسم ماشه وجاهت قانونی ندارد.

بیشتر بخوانید:

اروپا با برجام چه می نماید؟

بندبازی اروپا در برجام

کارت زرد آژانس به ایران؛ پازل تمدید تحریم های تسلیحاتی تکمیل می گردد؟

این بن بست حقوقی موضع کشور های اروپایی عضو برجام را بسیار مهم نموده است. بعضی گمانه های رسانه ای حاکی از این است که آمریکا احتمالا برای جلوگیری از مداخله روسیه و چین، یکی از کشور های اروپایی عضو برجام را به فعال سازی مکانیسم ماشه متقاعد خواهد نمود. سپس به روسیه و چین پیشنهاد خواهد داد که در ازای موافقت با تمدید تحریم های تسلیحاتی، مکانیسم ماشه را غیبرطرفال کند. چنین اتفاقی مستلزم هماهنگی اروپا و آمریکا است. در صورتی که یکی از کشور های اروپایی عضو برجام مکانیسم ماشه را فعال کند، روسیه و چین هیچ قدرتی برای جلوگیری از بازگرداندن تحریم های سازمان ملل علیه ایران نخواهند داشت.

اروپا فعلا موضع شفافی در رابطه با فعال سازی مکانیسم ماشه نگرفته است. اما، از احتمال برطرف تحریم های تسلیحاتی ایران در اکتبر ابراز نگرانی نموده و به نوعی موضع آمریکا در تمدید تحریم های تسلیحاتی را تایید نموده است. اروپایی ها، اخیرا در اقدامی کم سابقه، قطعنامه ای علیه ایران در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه کردند که با وجود مخالفت روسیه و چین، با اکثریت قاطع اعضای شورای حکام تصویب شد. پس از این قطعنامه، وزرای خارجه اروپا بیانیه مشترکی صادر کردند و گفتند: سه کشور اروپایی به اجرای کامل قطعنامه 2231 که به وسیله آن برجام در سال 2015 تایید شد، متعهد هستند. با این حال، معتقدیم که برطرف برنامه ریزی شده تحریم تسلیحات متعارف سازمان ملل در اکتبر آینده که توسط قطعنامه 2231 مقرر شده، برای ثبات و امنیت منطقه ای تبعات عظیمی خواهد داشت. ما یادآوری می کنیم که تحریم های اتحادیه اروپا بر صادرات سلاح های متعارف و فناوری موشکی، تا 2023 برقرار باقی خواهند ماند. همچنین در ادامه این بیانیه آمده است: ما متقاعد هستیم که باید در بلندمدت به نگرانی های مشترک درباره برنامه هسته ای ایران، برنامه موشک های بالستیک و فعالیت های بی ثبات نماینده منطقه ای آن بپردازیم.

در ماجرای تحریم های تسلیحاتی، اروپایی ها در حال نزدیک شدن به آمریکا هستند. مواضع اخیر آنان، این را نشان می دهد. اندکی پیش از تصویب قطعنامه شورای حکام، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در توئیتی به اروپایی ها پیشنهاد داد که با ایران درباره بازرسی های آژانس، به یک راهکار توافقی برسند. اما اروپایی ها به این پیشنهاد توجهی نکردند و قطعنامه را به شورای حکام بردند. در حالی که اگر اروپایی ها واقعا دنبال راهکاری برای حل و فصل نگرانی های شان در مورد دسترسی ها و بازرسی های آژانس در ایران بودند، حداقل به پیشنهاد ظریف توجه می کردند و بعد قطعنامه علیه ایران صادر می کردند.

در حال حاضر، به خاطر نزدیکی روزافزون اروپا به آمریکا، موضع روسیه و چین، اهمیت یافته است. این دو کشور، تنها کشور هایی بودند که به قطعنامه اروپایی ها رأی منفی داده اند. همچنین، آمریکا از وتوی آن ها در شورای امنیت نگران است. با این حال، روسیه و چین تنها در صورتی می توانند با تمدید تحریم های تسلیحاتی مقابله نمایند که اروپا در این موضوع از آمریکا حمایت نکند. البته مواضع روسیه و چین نیز ابهاماتی دارد. مثلا روسیه بعد از تصویب قطعنامه شورای حکام، از ایران خواست مسائل اش با آژانس را حل و فصل کند. امری که نشان می دهد روسیه نیز مانند اروپایی ها از مسائل میان ایران و آژانس نگران است، ولی به خاطر ملاحظات دیپلماتیک به قطعنامه اروپا رأی منفی داده است. در ماجرای این قطعنامه، مواضع چین، محکم تر بود که البته این امر ممکن است با مناقشات کلان چین و غرب بی ارتباط نباشد.

موضع اروپا برای معین سرنوشت تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران حیاتی خواهد بود.

پیشنهادات جدید میان ایران و اروپا

به هر حال، با نزدیک شدن موعد برطرف تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران، تحرکات دیپلماتیک میان اعضای برجام و آمریکا شدت گرفته است. اما اینکه این تحرکات به کجا ختم خواهد شد، هنوز معلوم نیست. اروپایی ها گفته اند که در ماه های آینده با روسیه و چین در مورد تحریم های تسلیحاتی ایران رایزنی هایی انجام خواهند داد. اما بعضی محافل رسانه ای ادعا می نمایند که میان ایران و اروپا نیز تحرکاتی در حال اجرا است. در همین رابطه، روزنامه کویتی الجریده روز چهارشنه همزمان با نشست شورای امنیت در مورد قطعنامه آمریکا علیه ایران، به نقل از یک دیپلمات اروپایی از پیشنهادات جدید میان ایران و اروپا پرده برداشت. به ادعای این روزنامه، تهران به پاریس پیشنهاد داده که ایران و اروپا مذاکراتی درباره همه پرونده های دارای اهمیت مشترک از جمله برنامه موشک های بالستیک و نفوذ منطقه ای ایران انجام دهند. به نوشته الجریده، طبق پیشنهاد تهران، در ابتدا ایران و اروپا مذاکراتی سری انجام می دهند، سپس اگر دو طرف به یک تفاهم رسیدند، روسای جمهور ایران و فرانسه - حسن روحانی و ایمانوئل ماکرون - ملاقات می نمایند تا تفاهمات دو طرف تثبیت و اجرای آن ها تضمین گردد. ایران پیشنهاد نموده که تفاهمات گام به گام اجرا شوند تا اروپایی ها نتوانند دوباره دبه نمایند.

بر اساس گزارش الجریده، پاریس پیشنهاد ایران را به واشنگتن منتقل کرد، اما واشنگتن از آن استقبال نکرد و به پاریس خبر داد که تهران قبلا به واشنگتن پیشنهاد داده بود که مذاکرات تبادل زندانیان شامل موضوعات افغانستان و یمن گردد. منبع الجریده گفته است که واشنگن به دنبال این است که هرگونه توافق با ایران، حتی اگر در حد تفاهم اولیه باشد، باید شامل ملاقات روحانی و دونالد ترامپ گردد.

شاید روایت الجریده کاملا درست نباشد، اما نشان دهنده تحرکات روزافزون دیپلماتیک برای حل و فصل اختلافات میان ایران و غرب است. تحرکاتی که با آغاز نبرد دیپلماتیک در شورای امنیت، در ماه های آینده قطعا شدت خواهد گرفت. ایران قبلا گفته است که تمدید تحریم های تسلیحاتی به مرگ ابدی برجام منجر خواهد شد. این کشور تا به امروز تقریبا از همه منافع مالی برجام محروم شده، ولی هنوز به منافع برجام در برطرف تحریم تسلیحاتی امیدوار است. اما تمدید این تحریم ها برای ایران به این معنا خواهد بود که برجام دیگر هیچ فایده عظیم مالی یا غیرمالی نخواهد داشت. خصوصا که با وجود برجام، تحرکات غربی ها برای بردن پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت و درج آن ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل شدت گرفته است.